Klasik tüp bebek ve başarı

Laboratuvar ortamında sperm hücresi ile yumurta hücresinin bir araya getirilerek döllenme işlemine maruz bırakılması işlemine tüp bebek denir. IVF kelime olarak ”in vitro fertilizasyon” kelimesinin kısaltılması olup, laboratuvarda sperm- yumurta ikilisinin birleşiminin gerçekleşmesini ifade etmektedir. Tüp bebek tedavisi normal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan, uzman ekip tarafından yönetilmesi gereken bir süreç olarak tanımlayabiliriz. Özellikle çiftin tedavi aşamaları hakkında bilinçlendirilmesi, tüp bebek tedavisinin başarısı açısından oldukça önemlidir. Söz konusu uygulamaya başlamadan veya karar vermeden önce daha basit yöntemler ile gebe kalınıp kalınmayacağı araştırılmalıdır. Erkeğe bağlı sperm problemi yoksa yumurtlama fonksiyonları normal ise genç çiftlerde tüp bebek denemeye gerek yoktur. Yumurtlamayı arttırıcı yöntemler veya aşılama tedavisi ile daha basit daha hesaplı bir şekilde sonuç alınabilir. Klasik tüp bebek tedavisinin başarısı gün geçtikçe artış göstermektedir. Bunun sebebi birçok faktörün birbirine paralel olarak doğru bir şekilde ilerlemesi sonucunda gerçekleşir. Yani tüp bebek tedavilerinin başarılı bir sonuç verebilmesi için bazı şartların yerine getirilmesi lazım.

Tüp bebek tedavisinde başarıyı sağlayan 6 etken

• Başarılı doğum oranı yüksek tecrübeli tüp bebek merkezlerinin seçimi, başarıyı artıran önemli bir etkendir. Ayrıca uzman doktor ve gelişmiş teknolojik yöntemlerin kullanılması da başarıyı desteklemektedir.
• Sağlıklı beslenme, sağlıklı bünye başarıyı arttıran etkenlerden biridir.
• Sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıkların olmaması, başarı için bir adım daha atmak demektir.
• Özellikle kadının yaş faktörü tüp bebek tedavilerinin en önemli etkenlerinden biridir. Anne adayının kaliteli yumurtalara sahip olması bebeğin oluşumu sağlayacak ortam demektir. İlerlemiş yaşlarda yumurtanın işlevinde azalma olduğundan, doğurganlığının olduğu yaşlarda tedaviye başvurulmalıdır. Geç kalınması takdirde başarı oranı çok düşüktür.
• Çiftlerin birbirine desteği çok önemli bir ayrıntıdır. Anlayışlı ve sabırlı tutum sergilemeleri başarıyı getirecektir.
• Kesinlikle stresten uzak durulmalı. Stres bebeği direk olarak olumsuz etkilemektedir. Kaçınmalı ve kendinizi rahatlatmanız şart diyebiliriz.

Kimler tüp bebek tedavisinden yararlanabilir?

• Tüp bebek uygulaması kısırlık teşhisinin konulduğu kişiler
• Tüplerin her ikisinin de tıkalı olması durumunda
• Yumurta bozukluklarında
• Menide spermin bulunmamasında
• Spermde kalite bozukluğunda
• İmmunolojik durumlarda
• Servikal faktörlerin anlaşıldığı durumlarda
• Ameliyatta tüpleri alınanlar
• Sperm ya da yumurta sayısında yetersizlik olanlar
• Yumurtalıkta kısırlığa neden olan kistleri olanlar
• Hormon bozukluklarında
• Cinsel birleşmede çıkan sorunlarda
• Sperm hareketliliğinde sorun olmasında
• Sperm hücrelerinde şekil bozukluğunda
• Tekrarlayan gebelik kayıplarında
• Kadının yaşının ilerlemesi durumunda tüp bebek uygulaması yapılabilir.

Tüp bebek tedavisi hangi aşamalardan oluşur?

Tüp bebek tedavisi düşünülen adaylarda tedavi, anne adayının âdetinin 2. Veya 3. Günü uygulanmaya başlanır. Başlangıç günü ultrasonla anne adayının kontrolü yapılır. Bunun sebebi, ultrasonda yumurtalıklarda ve rahimde tedaviye başlamaya engel olacak bir sorunun olup olmadığını saptayabilmektir. Anne adayının kanında FSH ve östrojen seviyeleri değerlendirilir. Anne adayının tedavisine başlamak için herhangi bir engel görülmezse; anne adayının yaşı, kısırlık sebebi, kan tahlil sonuçları ve yumurtalık kapasitesi de dikkate alınarak hastaya göre olabilecek en uygun tedavi yöntemi belirlenir. Tüp bebek uygulaması için yumurta oluşumunu desteklemek amacıyla hormon tedavisine başlanır. Bu döneme kontrollü over sitimulasyonu ismi verilir. Bu dönemde tedaviye yanıtı ve yumurta gelişimini incelemek için belirli zaman aralıklarla ultrason kontrolü yapılır ve kandaki hormon değerlendirilmesi incelenir.

• Yumurtalıkların Uyarılması

İğne şeklinde hormon takviyesi ilaçlara başlanır. Bunun sebebi yeni adet döneminin 3. gününde yumurtalıkların uyarılması içindir. Yumurtalıklardan birden fazla yumurta hücresinin gelişimini sağlamak için bu ilaçlar kullanılır. Bu işlem hamilelik olasılığını yükseltmektedir. Yumurtalıklarının uyarılma süresi hastaya göre değişkenlik gösterir. Yumurtalıkların kullanılan ilaca yanıtı, bu sürecin uzunluğunu belirler. Genellikle bu süre 10-12 gün arasında değişmektedir. İki günde bir hormon ve ultrason yardımıyla bu dönemde yumurta gelişimi takip edilir.

• Yumurta Toplanması

Yumurta hücreleri belli olgunluğa ve büyüklüğe eriştikten sonra, yumurtaların çatlamasına yardım eden hormonal bir iğne olan çatlatma iğnesi kullanılır. İğne uygulandıktan 34-36 saat sonra yumurta toplama operasyonu gerçekleştirilir. Bu iğnenin zamanında yapılması çok önemlidir. Yumurta toplama uygulaması, sedasyon anestezi yani uyku hali denilen bir hal altında transvajinal ultrasonografi aracılığı ile uygulanır. Bunun sebebi hastanın ağrı hissetmesini önlemektir. Hasta sabah aç karnına alınır. İşlem yaklaşık 20 ile 30 dakika arasında tamamlanır. Bu operasyon esnasında foliküllerin içindeki sıvı toplanır. Sıvıda yumurta bulunup bulunmadığı değerlendirilerek yumurtalar toplanır. İlk işlemde folikül sıvısında yumurta bulunamayabilir. Bu durumlarda özel bir sıvı yardımı ile folikül içi yıkanır ve folikül içinde kalmış olabilecek yumurtalar bulunmaya çalışılır. Hasta başına yumurta sayısı 10- 12′yi bulabilirken, bu rakam 1′den 40′a kadar da çıkabilir. Çok ender olarak, hiç yumurta toplanamayabilme ihtimali de olasılıklar arasındadır. Bu işlem sonrası hasta 1- 2 saat takip edilir ve ardından evine gidebilir. Bundan sonraki aşama ise toplanan yumurtalar içersin de ideal olanların seçilmesi, döllenmesi ve rahim içine transfer edilmesi işlemidir.

• Yumurtaların Döllenmesi ( Fertilizasyon )

Yumurta toplama işlemiyle elde edilen MII oosit adı verilen iyi ve döllenebilecek yumurtalar seçildikten sonra, sperm hücre kalitesine bakılarak, klasik tüp bebek ya da mikroenjeksiyon aracılığıyla laboratuvar ortamında döllenmesi sağlanır. Bazı durumlarda döllenme olasılığını arttırmak için mikroenjeksiyon yöntemi kullanmak daha faydalı olabilmektedir. Sperm hücresi, yumurta hücresini dölleyerek EMBRİYO oluşur. Özel kültür ortamında, döllenmiş yumurtalar, anne adayının rahmine transfer edilebilecek hale gelinceye dek izlenir. İyi ve kaliteli embriyo seçilerek rahim içine transferi gerçekleştirilir.

• Embriyo Transferi

Embriyoların laboratuvar ortamından alınarak anne adayının rahmine transferine embriyo transferi adı verilir. Bu aşama, anesteziye ihtiyaç duyulmayan, hastanın ağrı duymayacağı bir işlemdir. Yumurta toplanma işleminden 48- 72 bazı durumlarda ise 120 saat sonra transfer gerçekleştirilir. Transferin ne zaman yapılacağı embriyo sayısı ve kalitesine bağlı olarak belirlenir. Transfer öncesi rahim ağzı özel sıvılarla temizlenir. Rahim içerisine transfer, ince kateter yardımıyla rahim ağzından geçilerek uygulanır. Bu uygulama sonrası rahim içine bırakılan embriyoların bundan sonra kendi kendilerine gelişmeye devam ederek rahime tutunmaları beklenir.

• Bekleme Süreci

Bu süreçte kendinize ve bebeğinize iyi bakmalı, zarar verebilecek tüm etkenlerden uzak durmalısınız. Aşırı hareketlerden, ağır işlerden kaçınmalısınız. Özellikle beslenmenize dikkat etmeniz, gelişimi ve tutunması için çok önemlidir. Embriyo transferinden 2 hafta sonra yapılacak gebelik testinden sonra tedavinin sonucunu anlayabilirsiniz. Fakat bazı durumlarda başarısızlıklarda ortaya çıkmaktadır. Bunun için kendinizi üzmeyin. İlk başarısız tüp bebek tedavilerinde bu olasılık tehlike arz etmemektedir. Nedenleri araştırılarak tekrar 2. Denemeye başlamanız gerekir. Bu tedavi sonucu başarıyı yakalayan çiftler oldukça fazladır.