Tedaviye başlangıç

Tüp bebek tedavisi, 5 aşamada gerçekleşir. Tüp bebek tedavisi başlamadan önce, ilk olarak tedaviden önce görüşme yapılarak, hastaya en uygun tedavi yöntemi belirlenir. Tüp bebek uygulaması planlanan çiftlerde, tedavinin başlangıcı kadının adet döneminin başladığı 2. yada 3. günü olur. Tedavinin başladığı ilk gün, kadına ultrason yapılır. Ultrason ile, yumurtalıklarda ve rahimde tedavinin başlamasına herhangi bir engel teşkil edecek bulgu teşhis edilmez ise, anne adayının kanında FHS ve östrojen seviyeleri kontrol edilir. Yapılan ultrason incelemeleri sonucunda, tedaviye başlamak için uygun olduğuna karar verildiği taktirde kadının yaşı, kısırlık sebebi, kan sonuçları ve yumurtalığın kapasitesine göre uygun olan tedavi yöntemi seçilerek, tüp bebek tedavisi için, yumurta oluşumunu sağlamak amacı ile hormon tedavisine başlanır. Kontrolü sağlanarak yapılan, over sitimulasyonu denilen bu dönem içerisinde, tedaviye yanıtı ve yumurta gelişimini değerlendirmek için belli aralıklar ile ultrason ve kan içinde ki hormonun kontrolü yapılır.

Yumurta gelişimi

Yumurtanın gelişimi ile uygulanacak olan ilaçlara, yumurtalığın vereceği cevaba göre lazım olduğu taktirde, ilaçlara doz ayarlaması yapılır. Foliküllerin istenilen olgunluğa gelmesi ve kanda bulunan östrojen değerlerinin belli seviyeye ulaşması, yumurtanın olgunlaşması hakkında bilgi verir. Bunun yanı sıra, çatlatma iğnesinin yapılacağı zaman ile bu işlemin ardından yumurtaların toplanacağı zaman da belirlenmiş olur. Ortalama olarak bu süreç, 12 gün ile 16 gün arasında sürer. Ancak bu süre, hastaya göre değişiklik gösterebilir. Çatlatma iğnesinin yapılmasının ardından 32 veya 36 saat sonrasında bir diğer aşama olan yumurta toplama aşamasına (OPU- oocyte pick-up) geçilir.

Yumurta toplama

Tüp bebek tedavisinde,  yumurta toplama işlemi hastanın ağrı hissetmemesi için, sedasyon anestezisi olan uyku hali ile, transvajinal ultrasonografi ile beraber yapılır. Uygulanan bu işlem sırasında, foliküllerin içinde bulunan sıvı toplanarak, toplanan bu sıvının içinde yumurtanın var olup olmadığına bakıldıktan sonra, var olan yumurtalar toplanır. İlk toplama sırasında, folikül sıvısında herhangi bir yumurta bulunamadığı taktirde, özel bir sıvı ile folikül içi yıkanarak, folikül içinde kalmış olabilen yumurtalara ulaşılmaya çalışılır. Yumurta toplama işlemi ortalama 20 dakşka veya 30 dakika gibi kısa bir süre içerisinde gerçekleştirilir. 10 mm’ nin üzerinde olan,bütün foliküllerin içerisinde bulunan folikül sıvıları, işlem anında toplanır ve toplandıktan sonra, işleme son verilir. İşlem sonrası hasta, ortalama 1 veya 2 saat kontrol altında tutulduktan sonra taburcu edilir. Bu adımlardan sonra ki aşamada ise, toplanan yumurtaların içinden olgun olanlar seçilerek, döllenmesi sağlanır. Ardından rahmin içine aktarılarak toplama işlemi tamamlanır.

Döllenme işlemi

MII oosit diye bilinen, olgun ve döllenebilme potansiyeli olan yumurtaların seçilmesinin ardından, yumurta toplandığı gün, hastanın eşinden alınan spermler ile, laboratuar ortamı içerisinde döllenme işlemi gerçekleştirilir. Döllenme işlemi, sperm ile yumurtanın bir araya getirilerek döllenmenin gerçekleşmesi beklenerek, klasik yöntem ile yapılır. közellikle asik yöntem dışında bazı durumlarda, döllenme oranını arttırabilmek adına, mikroenjeksiyon (ICSI- intracytoplasmic sperm injection) yöntemi ile yumurtanın içerisine direk spermin verilmesi yöntemi ile de yapılabilir. Döllenmiş olan yumurta, transfer edilebilecek duruma gelene kadar, özel kültür ortamında incelenir. Gelişimi gerçekleşen ve kaliteli olan embriyolar seçilerek rahim içine aktarılır.

Embriyo transferi

Embriyo transfer işlemi, anestezi ihtiyacı gerektirmeyen ağrısız olan bir işlemdir. Genel olarak abdominal ultrason ile beraber, ince bir kateter ile uygulanır. Uygulanacak olan işlemden önce, rahmin ağız kısmı, özel sıvılar ile temizlenir. Transfer işleminin tamamlanmasının ardından 1 veya 2 saat sonra, hasta taburcu edilir. Embriyo transferi ardından, hastanın kalan döllenmiş iyi kaliteli embriyosu varsa, bu embriyolar dondurularak saklanabilir.

Bekleme süreci

Embriyo transferi gerçekleştikten 15 gün sonra, anne adayına hamilelik testi yapılır. Bu 15 günlük zaman zarfı, çok sıkıntılı ve zorlu geçebilir. Anne adayı, kendisini bu zorlu geçecek döneme önceden hazırlamasında her zaman fayda sağlayacaktır. Bu duruma sebep olarak, uzun ve yıpratıcı bir tedavinin sonrasında, her zaman başarılı sonuç çıkmayabilmektedir. Bu yüzden bu duruma hazırlıklı olmak gerekir. Yapılan birçok araştırma sonucunda, en iyi başarı oranı 2. ile 3 denemelerde gerçekleştiği görülmektedir. Bu bekleme süreci içerisinde kendinizi meşgul edecek, kafanızı boşaltacak meşgaleler bularak rahat davranmalısınız. Aksi taktirde, yoğun stres altında hamile kalma ihtimaliniz, büyük oranda riske girer.

Tüp bebek aşamaları boyunca yolculuk yapılabilir mi?

Daha çok bazı hastalar, tüp bebek tedavisine il dışından katıldığı için, araba yada uçakile seyahat etmek zorunda kalabilmektedir. Hamilelik gerçekleşinceye kadar ki süreç içerisinde, doktorunuz eğer bir sakınca belirtmemiş ise, uygulama dönemi boyunca yolculuk serbesttir. Hamilelik gerçekleştikten sonra, doktorunuz size bir süreliğine yolculuğu yasaklayabilir. Aynı zamanda, transfer işlemi gerçekleştikten sonra da, bir iki gün uzun yolculuğa çıkılmaması gerekir.

Tüp bebek aşamaları sırasında sigara ve beslenme nasıl olmalı?

Sigara ile alkol, yalnızca tüp bebek için değil, normal yollar ile hamilelik planlayanlar da dahil bütün anne adaylarına az sayıda da olsa yasaktır. Eğer baba adayı sigara kullanıyor ise, kadının yanında içmemelidir. Anne adayı, sağlıklı beslenme kurallarına dikkat ederek, aynı zamanda doktoru tavsiye etmiş ise, vitamin ilaçlarını da alması gerekebilir.

Tüp bebek tedavi aşamaları sırasında cinsel ilişki yasak mı?

Tüp bebek aşamaları gerçekleştiği sürece, cinsel ilişki yasaktır. İlk muayeneye gitmeden önce sperm testi yapılacağından dolayı, erkeğin ortalama 3 gün ilişkiye girmemiş olması (boşalmamış olması) gerekir. Hamilelik elde edildiği taktirde, bundan sonra hamilelik belirli bir aşamaya gelinceye kadar, hala cinsel ilişki yasağı devam eder. Hamilelik ortalama 2 ay ile 3 aylık olduğu zaman, doktor bir engel görmez ise, ilişki yasağını ortadan kalkar. Tüp bebek uygulaması ile elde edilen hamileliklerde doğum sürecine kadar, sürekli olarak cinsel ilişki yasağı uygulanmaz. Ancak gene de doktorunuza danışmadan, bu yasağı çiğnememeniz sizin yararınıza olacaktır.